Bert Blogt Bach

Een van de kortste koraalbewerkingen van Bach. Het koraal met deze titel is een adventslied, en deelt de melodie met de tekst van Gott durch deine Güte , waarvan de tekst toespeelt op de Drieënheid (op deze tekst maakte Bach later een orgelbewerking in het Orgelbüchlein: BWV 600). De tekst is in deze link te vinden, en is wellicht van de hand van Michael Weisse, door Johann Roh in het Gesangbuch der Böhmischen Bruder (1544) opgenomen: https://hymnary.org/text/gottes_sohn_ist_kommen De melodie van het koraal heeft een laatmiddeleeuwse achtergrond: het Marialied Ave hierarchia ligt eraan ten grondslag. In deze vorm kende Bach het koraal: Deze bewerking behandelt de melodie als voorimitatie, en opvallend is de verandering van maatsoort: de melodie klinkt nu, dansant, in ¾ maat.  Het is mogelijk, dat Bach toch deze bewerking voor de tekst van Gott durch deine Güte maakte, en met deze driedelige maatsoort een toespeling maakte op de Drieëenheid. Overigens is ook in de neg

De laatste van de drie koralen van rond 1699 in de rubriek Leven en Dood is een trio: streng driestemmig uitgewerkt, met voorimitatie van de koraalregel. De melodie is een alternatieve versie van het Freu dich sehr o liebe Seele , oftewel Psalm 42 uit het Geneefs Psalter; het is overigens niet geheel duidelijk of de twee melodieen verwant zijn. De achtergrond van de verschillende versies is hier te lezen: http://www.bach-cantatas.com/CM/Freu-dich-sehr.htm De tekst van de hand van Ambrosius Lobwasser (16de eeuw) is op Psalm 42 gebaseerd: http://www.liederindex.de/lieder/details?4428 Hoewel deze bewerking wel later wordt gedateerd, zijn er toch belangrijke aanwijzingen dat het hoort bij Bach’s eerste scheppingsperiode. Opvallend is de vanzelfsprekendheid waarmee de verschillende stemmen langs elkaar stromen. Weer is de figura corta de ritmische ‘motor’. Een trio is zo wel een zeer geschikte vorm om het water uit de bron uit te beelden! Het vinden van een du

Veel van de vroegste koralen komen uit de zogenaamde Neumeister-Sammlung, een verzameling koralen die in 1985 werd ontdekt in Amerika. Een belangrijke ontdekking die een uniek inzicht geeft in de eerste scheppingperiodes van Bach: de koralen laten qua vorm en stijl goed zien wie Bachs eerste voorbeelden waren. Behalve de muziek uit zijn eigen familie (oom Bernard Bach met name) was dat ook de (koraal-)kunst van Johann Pachelbel. De broer bij wie Bach na zijn 9 de jaar in huis woonde, had zelfs bij Pachelbel gestudeerd! Christus der ist mein Leben is een van de meest eenvoudige bewerkingen uit de verzameling: naar middenduits voorbeeld volgt op een fugatische opzet de koraalmelodie in de sopraan. De daarop volgende koraalregels volgen op tussenspelen die de betreffende koraalregel voor-imiteren. De prachtige melodie van het gezang is van Melchior Vulpius uit het begin van de 17 de eeuw, die ook nu nog in vele gezangboeken voorkomt en geliefd is ('Nu daagt het in het oosten&

De vroegste koraalbewerkingen van Bach zijn niet exact te dateren, zodat een chronologie moeilijk te bewijzen is. Daarom heb ik ervoor gekozen om de koralen per scheppingsperiode in thematische rubrieken onder te verdelen. Voor de periode rond 1699 zijn dat de rubrieken Leven en dood, Kerst, Oud- en Nieuwjaar en de Passietijd. De dood en de vergankelijkheid is een thema waarmee Bach al op jonge leeftijd in aanraking kwam: een broertje overleed, maar ook zijn beide ouders was hij al op 9-jarige leeftijd kwijt. Verklaart dat de melancholie in zijn vroege werken? Het eerste koraal in de rubriek Leven en dood is een bewerking van Ich hab mein Sach Gott heimgestellt. De melodie is een oud wereldlijk liedje van rond 1500, waarop aan het eind van de 16 de eeuw een geestelijke tekst is gezet.  De tekst is hier te vinden:  http://www.bach-cantatas.com/Texts/Chorale009-Eng3.htm Deze tekst spreekt over de berusting in de wil van God dat alle mensen sterfelijk zijn. We ho

Wellicht Bachs eerste fuga! Alhoewel niet persé bij de Fantasia in C BWV 570 horend, kan het wel als een paar uitgevoerd worden. Het thema van de fuga is van Albinoni, en begint syncopisch, met een rust. De expositie van de vier stemmen wordt niet gevolgd door uitgebreide tussenspelen (divertimenti), maar Bach laat telkens weer het thema inzetten. Dat bracht mij op het idee om na de expositie, op de Prestant 8 van het Rugwerk gespeeld, de daaropvolgende inzetten op de gekoppelde Fluiten 8' in te zetten, zodat de klank langzaam transformeert; als dan de fluitklank is bereikt, klinken de volgende inzetten weer op de Prestant, en keren we weer terug naar de beginklank. Het werk sluit af met een bijna melancholiek naspel, gespeeld op de Prestant 8 (bijna een strijker in Hildesheim!) van het Bovenwerk. Opvallend in dit stuk vind ik Bach's neiging, hier al, naar dóórcomponeren, naar vloeiende lijnen, en alweer die melancholie die het werk in zich draagt. Dat wordt een rode

Hierbij de start van de publicatie op Soundcloud van mijn opname van Bachs Complete Orgelwerken. Maar zijn de orgelwerken van Bach niet al heel vaak opgenomen? Wat is daar nog aan toe te voegen. Veel, denk ik, maar dat is allereerst de verdienste van de muziek.  Opzet van deze Bachintegrale is ontstaan na het lezen van een boek van Jean-Claude Zehnder, die een grondige studie deed naar Bachs vroege orgelwerken en daarin, voorzover mogelijk, een chronologie in aanbracht. Ik vind dat een overtuigend boek, ook omdat het de lezer meevoert in de verschillende stadia van Bachs eigen ontwikkeling. Bestaande Bachintegrales plaatsen de altijd als minder interessante stukken geziene vroege werken meestal tussen de 'meesterwerken' in. Die eerdere werken sneeuwen dan mijns inziens een beetje onder.  Alle tracks zullen ook te beluisteren zijn op Spotify, waar het hele eerste  'album' al is te vinden. Op dit moment is een fysieke CD-productie me te duur en is de verspr