Bert Blogt Bach

In de scheppingsperiode rond 1704 vinden we veel koralen; de voorgaande Tracks waren koralen rond de kersttijd, het koraal dat nu volgt is speciaal voor de communie of het avondmaal geschreven. Daarna volgt de rubriek met koralen voor de passietijd. De tekst van dit koraal is van Johannes Heermann (eerste helft 17 de eeuw), en volgt de Bijbeltekst over de instelling van het Heilig Avondmaal op de voet: 1. Als Jesus Christus in der Nacht darin er ward verraten auf unser Heil ganz war bedacht, dasselb uns zu erstatten: 2. Da nahm er in die Hand das Brot, und brachs mit seinen Fingern, sah auf gen Himmel, dankte Gott, und sprach zu seinen Jüngern: 3. Nehmt hin und eßt, das ist mein Leib, der für euch wird gegeben, und denket, daß ich euer bleib im Tod und auch im Leben. 9. O Jesu, dir sei ewig Dank für deine Treu und Gaben; ach, laß durch diese Speis und Trank auch mich das Leben haben. Het is zinvol enkele verzen plus het laatste vers t

Voor informatie over de oorsprong van de koraalmelodie en -tekst verwijs ik naar Track 30. Dit korte fragment is een belangrijk punt in het vroege werk van Bach, om een aantal redenen. Ten eerste is het in autograaf overgeleverd, zodat we zeker zijn van Bach’s auteurschap. Ten tweede slaat Bach duidelijk op een aantal compositorische punten een nieuwe weg in. Vooral in vergelijking met Track 30 (de fantasie over hetzelfde koraal) valt dat op. Waarin onderscheidt dit koraal zich? Overduidelijk is dat Bach werkt vanuit een kort motief, waar het werk mee opent: Dit motief is direct ontleend aan de koraalmelodie, en is ritmisch de ‘figura corta’ (Track 1!). Het motief wordt ingezet in de tenor, en meteen geïmiteerd in bas en altstem; daarna zet in de sopraan in lange noten de koraalmelodie in. Duidelijk zichtbaar is dat het openingsmotief zeer consequent het stemmenweefsel bepaalt: voordien in geen andere bewerking zo te vinden. Ook nieuw is dat het pedaal een integrale r