Durch Adams Fall ist ganz verderbt BWV 1101 - Track 40
Als laatste groep werken uit de periode rond 1704 volgen
louter koraalbewerkingen, die onderling wel een grote varieteit laten zien. De
eerste subgroep zijn de koralen rond de confessie, waarvan dit koraal over de
zondeval de eerste is. De melodie is van een onbekende auteur, en verschijnt
voor het eerst in 1525 als strijdliedje; de tekst van Lazarus Spengler, een
vriend van Luther, is ook van die tijd en vanaf het begin gepaard aan deze
melodie.
Durch Adams Fall ist ganz verderbt
Menschlich Natur und Wesen,
Dasselb Gift ist auf uns errebt,
Daß wir nicht mocht'n genesen
Ohn' Gottes Trost, der uns erlöst
Hat von dem großen Schaden,
Darein die Schlang Eva bezwang,
Gotts Zorn auf sich zu laden.
De muzikale teneur is die van intense inkeer, in het besef
van de grote zaken waarvan in de tekst sprake is. De opbouw van het werk is die
van het Pachelbel-voorbeeld: een motief als voorimitatie voor elke regel met de
koraalmelodie in de sopraan, maar door Bach niet streng en schools toegepast. Regels
1 en 2 worden niet gevoorimiteerd met een motief uit de koraalregel, regel 5 en
6 ook niet; de inleidingen voor regel 3 en 4 zijn wel als zodanig herkenbaar. Opvallend
is de snelle afwisseling van toevallige verhogingen met laddereigen noten, die
ook in Bach’s latere koraalbewerking over dit koraal uit Das Orgelbüchlein zal
optreden. Zo sterk tekstuitbeeldend met de dalende septiemsprong als deze
laatstgenoemde bewerking is BWV 1101 niet, maar toch laat het weer zien dat
Bach een voorbeeld nam, en daarmee experimenteerde.
Het verschil met de voorimitatie-achtige koraalbewerkingen
van een aantal jaar eerder is groot: de kleine motieven nemen een steeds
belangrijkere rol in, dat uiteindelijk zal leiden tot de zeer beknopte
Orgelbüchlein-koralen. Een bewerking met toch een grote emotionele lading, die
ook in de volgende confessie-koralen weer te horen zal zijn zoals bij het
bekende Erbarm’ dich mein O Herre Gott BWV 721.
De registratie is ingetogen gehouden, e voorimitaties op de
Prestant 8’, de koraalregels met Fluiten 8', 4' en Tremulant.
Reacties
Een reactie posten