Preludium in g -klein, BWV 535a/1 – Track 27
Vanuit de periode rond 1704 zijn er een aantal werken in een
onvolledige autograaf overgeleverd: van dit werk missen we het laatste blad.
Het betreft een vroege versie van de Preludium en Fuga in g BWV 535. Voor de
ontwikkeling van Bach als componist is dit een interessant studieobject!
In dit vroege manuscript van BWV 535a zien we in
vergelijking met de latere BWV 535 een geheel ander Preludium, en een
onvolledige en op kleine punten afwijkende Fuga. Ik heb ervoor gekozen om de
Fuga niet op te nemen omdat er een latere volledige versie van is overgeleverd,
en die dus later in de chronologie aan de orde zal komen.
BWV 535a/1 laat een grillig verloop zien, ‘Passagio’ is het
bijschrift bij het eenstemmige begin: een vrije orgelimprovisatie die erg aan
Buxtehude doet denken. Ook daar waar de eenstemmigheid wordt verlaten en er
nadrukkelijke, gepuncteerde akkoorden (compleet met quintparallellen!) klinken is
de stijl van de Noordduitse orgelfantasieën en toccata’s dichtbij.
Na een eenstemmige passage die wel voor viool geschreven
lijkt te zijn volgt een zeer melancholieke passage vol voorhoudingen en
dissonanten. Het lijkt alsof Bach in zo kort mogelijke tijd de grootste
contrasten wilde maken! Het Preludium in de latere versie BWV 535 is veel
langer en lijkt meer op de stijl van Böhm en de Italiaanse stijl, en neemt alleen
het motief uit de eerste maat van BWV 535a over.
Het is zeker dat ook BWV 535 een relatief vroeg werk is,
maar zeker is dat de Fuga al in de vroegste versie bestond, en dus niet van
later datum is zoals wel eens wordt beweerd. De onvolledige Fuga van BWV 535a
laat in vergelijking met het vroege Preludium wel een stijlbreuk zien met
Buxtehude, o.a. omdat Bach ook hier kiest voor één lange fuga in plaats van
twee kortere.
Qua registraties heb ik in BWV 535a gekozen voor grote
contrasten: de eerste octaafsprong in het pedaal, het eenstemmige ‘Passagio’
met kleine tongweken en vulstemmen. De gepuncteerde akkoorden met de Trompet 8’
van het Hoofdwerk, en de eenstemmige violistische passage met fluiten 8’, 4’, 2
2/3’ en None van het Bovenwerk. De verschuivende akkoorden waarmee het werk
afsluit met een warme grondstemmen 8’ registratie.
Preludium 535: https://www.youtube.com/watch?v=GlTbvo0F_Lc
Fuga: https://www.youtube.com/watch?v=cJDI5uYCw7g
Reacties
Een reactie posten