Ehre sei dir Christe, der du leidest Not BWV 1097 - Track 8
Ehre sei dir Christe
der du leidest Not is een kort koraal dat – alweer – met een voorimitatie
van de koraalregel begint, en waar Bach, net zoals in Vom Himmel Hoch BWV 700 (Track 7), ervoor kiest om die voorimitatie
niet bij elke regel strikt vol te houden.
Herkomst van de tekst is niet geheel duidelijk. Het trekt een duidelijke link van de kruisdood naar de zondigheid van de mens. Het kent
drie verzen met een ‘Kyrie Eleison,
Christe Eleison…’ refrein:
De melodie van het gezang heeft een 14de eeuwse
anonieme oorsprong, maar is in de loop der eeuwen licht veranderd. In het Evangelisches Gesangbuch is tegenwoordig
deze versie te vinden:
In Bach’s bewerking is te horen dat vooral de laatste noten van elke regel iets anders verlopen, en dat hij het Kyrie eleison maar ten dele behandelt. Alles lijkt gericht te zijn
op bondigheid: een duidelijke introductie van de eerste regel, maar de volgende
regels volgen elkaar sneller op. Slechts bij het refrein laat Bach de muziek ‘herstarten’.
De tekst handelt over de passie en het lijden, maar in vers
drie wordt het lofgezang aangeheven. Lang heb ik getwijfeld over een passend
tempo en een passende registratie. Een stevige plenumregistratie of een lichte
boventoonrijke registratie werkt een wat vlotter tempo in de hand, en dat lijkt
mij teveel het derde vers te benadrukken, en te weinig het lijdenskarakter.
Uiteindelijk koos ik voor vrij een rustig tempo, waarbij de middenstemmen
op warme 8’ fluiten klinken, de bas in het pedaal op 16’en 8’ wordt gespeeld, en
de koraalregels uitkomend op een zeer pregnante boventooncombinatie (het
register Schlagtöne III van het Borstwerk, die oneven boventonen laten horen,
als een regaal). Deze manuaalverdeling staat niet zo expliciet in de muziek. Bij
de voorimitatie van het refrein, waar de muziek intenser wordt, worden de middenstemmen aangevuld met een Fluit
4’. Op deze manier wordt er een ingetogenheid bereikt, maar met een zeer indringend contrast de verschillende stemmen benadrukt.
Hierbij de link naar de muziek:
Reacties
Een reactie posten